Po publikacji artykułu na łamach Starachowice-NET.pl na temat wyburzenia „Pedet-u” z Redakcją skontaktował się Tomasz Fudala - historyk sztuki, autor tekstów, kurator wystaw architektonicznych.
„To jest kryminał, burzenie powojennego dziedzictwa. Nie wierzę, że to się wydarzyło. Takie budynki w całej Europie mają ochronę. Mieszkańcy Starachowic zasługują na normalną architekturę w centrum, a nie na blaszaki. To głównie zaniedbanie Wojewódzkiego Konserwatora. To on powinien otoczyć obiekt opieką i dofinansować remont”. - Brzmiała treść wiadomości.
Tomasz Fudala jest kuratorem w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Jak poinformował zwrócił się z pismem do dyrektor Katarzyny Pałubskiej z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Departamentu Ochrony Zabytków. Treść tej wiadomości przytoczył w korespondencji do portalu Starachowice-NET.pl
„Piszę do Pani w związku z niepokojącymi informacjami dochodzącymi ze Starachowic (woj. świętokrzyskie). W miniony weekend zostały w mediach opublikowane fotografie burzenia mającego 70. lat budynku Domu Towarowego Merkury w powojennym centrum Starachowic. Wobec wspomnianego procederu zachował bierność Świętokrzyski Wojewódzki Konserwator Zabytków i nie powstrzymał rozbiórki. Budynek w stylu łagodnego powojennego modernizmu z wpływami architektury spod znaku funkcjonalizmu był elementem założenia urbanistycznego powojennego handlowo-usługowego centrum miasta. Sąsiadował z cennym osiedlem Majówka z lat 40. XX w., Parkiem im. Stefana Żeromskiego, bankiem oraz hotelem. Jak się dowiedziałem od mieszkańców, plany burzenia ww. budynku były omawiane w lokalnej prasie od miesięcy. WKZ miał więc czas na podjęcie stosownych kroków prawnych. Jako historyk architektury i osoba pracująca nad ochroną powojennego modernizmu zbieram kolejne głosy o powojennych zabytkach niszczonych w tym mieście złymi przebudowami lub popadającymi w ruinę (ostatnio: Szkoła nr 3. nad zalewem nie jest zabezpieczona i jest niszczona aktami wandalizmu). Zwracam się do Pani z uprzejmą prośbą o pilną interwencję w sprawie stanu powojennego modernizmu w Starachowicach, ponieważ w związku z biernością WKZ zagrożone jest dziedzictwo polskiej architektury powojennej”. - Brzmi treść wiadomości wystosowanej przez Tomasza Fudalę.
Przypomnijmy, że „Pedet” był w rękach prywatnych.
Co ma do powiedzenia w tym zakresie Urząd Miejski? Poniżej informacja z magistratu:
- Budynek handlowy przy ulicy Bankowej 8, zwany potocznie "Pedetem", nie był wpisany do Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Starachowice - informuje rzecznik magistratu Leszek Kowalski i dodaje, że Gminy zostały zobowiązane do prowadzenia ewidencji zabytków w formie zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Artykuł 22 ustawy mówi, że w gminnej ewidencji zabytków powinny być ujęte: 1) zabytki nieruchome wpisane do rejestru zabytków (prowadzonego przez wojewódzkiego konserwatora zabytków); 2) inne zabytki nieruchome znajdujące się w wojewódzkiej ewidencji zabytków (prowadzonej przez wojewódzkiego konserwatora zabytków); 3) inne zabytki nieruchome wyznaczone przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.
Korzystając z uprawnień wynikających z punktu trzeciego w latach 2021-2022 Prezydent Miasta wyznaczył kilkanaście obiektów i zawnioskował do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o wpisanie ich do gminnej ewidencji zabytków. Wszystkie wnioski Prezydenta Miasta uzyskały pozytywną opinię Konserwatora Zabytków. Wśród obiektów wpisanych z inicjatywy Prezydenta są modernistyczne budynki przy ulicy Reja (dawne przedszkole) i ulicy Kanałowej (dawna stacja transformatorowa), siedemnastowieczna kapliczka kolumnowa przy ulicy Ostrowieckiej, dziewiętnastowieczne krzyże przydrożne przy ulicy Spółdzielczej i Kieleckiej, i inne. Większość zabytków wpisanych do gminnej ewidencji zabytków pochodzi jednak z wykazu obiektów zabytkowych wyznaczonych przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków do ujęcia w gminnej ewidencji zabytków.
Budynek "Pedetu" nie był wpisany do rejestru zabytków prowadzonego przez wojewódzkiego konserwatora zabytków, nie znajdował się w wojewódzkiej ewidencji zabytków, ani nie znalazł się nawet wśród obiektów zaproponowanych przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków do wpisania do gminnej ewidencji zabytków.
W świetle przepisów ustawy o ochronie zabytków wpis obiektu do gminnej ewidencji zabytków nie jest jednak formą ochrony zabytku. Obiekty ujęte w gminnej ewidencji zabytków mogą być bowiem w każdym momencie, po spełnieniu warunków, z niej wykreślone.
Formami ochrony zabytków są natomiast (artykuł 7 przywołanej ustawy):
1) wpis do rejestru zabytków;
1a) wpis na Listę Skarbów Dziedzictwa;
2) uznanie za pomnik historii;
3) utworzenie parku kulturowego;
4) ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego.
Reklama
Mieszkaniec | 2023-02-18 07:37:58 napisał(a):
Gmina mogła wystąpić z takim wnioskiem gdy dostała wniosek o wydanie warunków zabudowy. Teraz to.musztarda po obiedzie. Dlaczego wcześniej nie ujęto budynku i nie wystapiono z wnioskiem. Odpowiedź prosta brak fachowcow co pokazało przerżniecie w sądzie w dwóch instacji w sprawie pozwolenia lokalizacji inwestycji celu publicznego w sprawie spalarni.
Wezyr | 2023-02-18 09:50:14 napisał(a):
Nie dajmy się zwariować. Ten budynek był niepraktyczną ruiną. Znajdował się też w prywatnych rękach. Nie cieszył się zainteresowaniem kupujących i handel w nim zanikał.
Nowy obiekt da nowe miejsca pracy i wpływy z podatków do kasy gminy.
Stary szpital też należy wyburzyć!
kościół ci nie pomoże wygrać wybory | 2023-02-18 10:38:36 napisał(a):
Ale bigot ten nasz Materek. Broni tylko kapliczki, krzyże a pieniądze daje tylko Katolickim Klubom. To dla niego jest najważniejsze ale dla nas niekoniecznie. Czy pan Materek w domu ma ołtarzyki???
Starachowiczanin | 2023-02-18 11:04:28 napisał(a):
Gdzie było Towarzystwo Przyjaciół Starachowic?
Wiewiór | 2023-02-18 11:28:19 napisał(a):
Pan Tomasz ma całkowitą rację. Blaszany market będzie wyglądał tragicznie obok banku, hotelu i przedwojennych domów na Pileckiego. Na prawdę nie można było zawczasu wpisać Pedetu do rejestru, odświeżyć, a wnętrza zagospodarować wedle uznania? W niektórych krajach takiego McDonaldsa da się urządzić w istniejącym budynku zabytkowym bez wyburzania. Mieli być sprowadzeni do Starachowic najlepsi eksperci, którzy będą dbali o miasto, a wyszło jak zwykle. Mierni, bierni, ale wierni kolesie.
Góralka | 2023-02-18 13:27:04 napisał(a):
Pan prezydent teraz jeździ po kraju i promuje swój śmieszny ruch, bo ma wielką ochotę wypłynąć na szerokie wody polityki. Burzenie PEDET-u i itp lokalne sprawy zwisają mu kalafiorem.
iks | 2023-02-18 13:29:45 napisał(a):
Kurnik był pod ochroną konserwatora i co???
Działka była gminna i co???
Na miejscu kurnika stoi galeria chyba Kamienna
i ma * uznanie wśród klientów, dała miejsca pracy itd. Trójka również pójdzie pod koparki , tylko patrzeć jak powstanie prywatny
budynek a może dwa budowany przez dewelopera. Kopalnia Majówka - mógł być piękny teren rekreacyjny i co powstało pewnie zamknięte osiedle. A miasto sprzedało działkę za psie pieniądze. Szkoda tego miasta i jego historii.
Pomnik | 2023-02-18 14:10:04 napisał(a):
Jedynym pomnikiem historii zostanie chyba tylko nieudolny prezydent tego miasta. Cała reszta nic nie znaczy..
Mieszkaniec | 2023-02-18 14:25:37 napisał(a):
Ciekawe czy podmiot prywatny tak do końca przejął uczciwie „Pedet” dawno temu???
Di Iks | 2023-02-18 14:28:51 napisał(a):
"Nad Kamienną" takie ma uznanie, że większość sklepów
jest od dawna zamknięta. Sprawdź, zanim zaczniesz pisać głupoty.
Jon Do Mieszkaniec | 2023-02-18 14:41:25 napisał(a):
Poruszyłeś ważną kwestię. Trzeba wyjaśnić jak to się stało, że państwowa firma "Polmozbyt" stała się prywatną,
i za jakie pieniądze został sprzedany tej firmie "Pedet".
A na koniec, ile osób na tym skorzystało?
Czy wszystko odbyło się zgodnie z prawem?
Z tego co pamiętam, na początku lat 90. Polmozbyt wykupił wiele budynków państwowych, w których prowadził działalność, którą dosyć szybko zakończył, a budynki zaczął dzierżawić, teraz je sprzedaje. Czy za tym się kryje jedna przyjezdna osoba czy więcej działaczy się "uwłaszczyło" na Państwowym?
Uważam, że to powinno zostać wyjaśnione od początku do końca!
Do iks | 2023-02-18 14:52:52 napisał(a):
Powiatowa , tak jak i budynek Sherlocku ....
do Di Iks | 2023-02-18 17:46:31 napisał(a):
Nie załapałeś koleś IRONI tego wpisu?????
kpn | 2023-02-18 20:11:50 napisał(a):
do Jon
Polmozbyt lata 90 to typowe uwłaszczenie się nomenklatury PZPN
Lolo | 2023-02-18 20:25:19 napisał(a):
Ciepły się obudził teraz hahaha
ogólnie rzecz biorąc | 2023-02-18 20:29:07 napisał(a):
Miasto jest na końcu drogi niszczenia swojej historii, architektury i kultury, będzie mieć niedługo twarz kawiarnianych bunkrów, bzdetnych "budowli", MANA i ALdiego. Łatwo jest człowiekowi obcemu, nie związanemu emocjonalnie z miastem, który traktuje to miejsce i mieszkańców instrumentalnie, mając jedynie osobiste priorytety. Smutno, bo niestety za akceptacją części jego mieszkańców.
Obserwator II | 2023-02-18 21:50:17 napisał(a):
A jaki LOS czeka BUDYNEK z XIX w przy ulicy SPORTOWEJ (PODOBNIESZ PRYWATNY) czy też do wyburzenia? Jaki los czeka budynek STAREGO SZPITALA CZY TEŻ NA STRATY? Warto aby o te budynki zapytała redakcja Starachowice-net. Czekam na odpowiedz.
Agnieszka | 2023-02-20 09:25:32 napisał(a):
Budowa blaszanej budy z parkingiem to z pewnością to, czego potrzeba miastu w jego centrum. Jeszcze niech drzewa wytną, jak to się przyjęło w naszym mieście, żeby uwidocznić architekturę tej szkarady i będzie pełen sukces. A tak swoją drogą, to w mieście jest zatrzęsienie supermarketów/ dyskontów. Potrzebny kolejny, w którym jest dokładnie to samo, co gdzie indziej? Po co?
Nina | 2023-02-20 09:50:01 napisał(a):
Budynek przy Sportowej jest w rękach prywatnych i.... niszczeje. Plac zarośnięty, płot w rozsypce, dach się wkrótce zawali do środka.
emeryt | 2023-02-20 13:31:49 napisał(a):
Ludzie którzy bronią tej starej walącej rudery niech wyjada w Polskę popatrzą jak wyglądają miasta wielkości Starachowic . Jesteśmy w latach 70 komunizmu . Przyjechała moja rodzina z Gdańska po 25 latach i stwierdziła że Starachowice nie miały i nie mają gospodarza jak było szaro brudno tak jet i teraz . Nie załoją decyzji że wjechali ze Starachowic.
blz | 2023-02-21 10:33:31 napisał(a):
Popieram w całości komentarz pana Tomasza Fudali. Budynek mógł posłużyć jako "baza" do mądrej i architektonicznie estetycznej oraz funkcjonalnej rewitalizacji tej części miasta.
Starachowice na swoim terenie nie mają zbyt wielu budynków które oprócz spełniania funkcji są estetyczne i ciekawe architektonicznie. To, czy nieruchomość jest w rekach prywatnych czy publicznych nie ma większego znaczenia. To decydentom powinno zależeć na mądrych decyzjach. Szkoda, że zmarnowano kolejną szansę.
mieszkaniec | 2023-02-21 13:40:18 napisał(a):
W normalnym kraju tacy zbrodniarze jak Materek i jego banda dawno by byli przynajmniej za kratkami.
przytomny | 2023-02-21 13:49:51 napisał(a):
Budynek ten to część historii miasta, podobnie jak rejon dworca zachodniego, Zarżniętej Góry czy Rynek. Wszystko to jest szaleńczo dewastowane i nie tylko to! Nikt nie reaguje, jak długo mamy tolerować szaleńców na stanowiskach decyzyjnych? Jak wygląda starachowickie stare miasto? Co mamy do zaoferowania turystom i do pokazania dzieciom??
Vans | 2023-02-21 16:57:27 napisał(a):
Szkoda, że dotychczas historyk sztuki nie interesował się tym budynkiem. Od dawna wiadomy był jego los.... Co robił historyk przez blisko dwa lata, gdy wiadomy był los obiektu!
dlaczego jest wygrodzony wiekszy teren niz ten...
kiedyś uliczka cmentarna zaczynała od...
rada miasta nie jest bezradna tylko jest...
nie uogolniaj ,nie wszyscy głosowali jak ci...
jak glosowaliscie tak mata, a to dopiero...
tomasz | 2023-02-18 07:32:50 napisał(a):
I co na to durnie z Ciemna , głupio wam ?