Utylizacja odpadów szczególnie niebezpiecznych

Odpady niebezpieczne – co to takiego?

Są to odpady stanowiące szczególne zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt i środowiska naturalnego.  Ich składowanie i unieszkodliwianie odbywać się może jedynie  w specjalnie do tego przystosowanych zakładach oraz pod restrykcyjną kontrolą. Odpady niebezpieczne kojarzone są głównie z przemysłem, jednak gospodarstwa domowe są również źródłem ich wytwarzania.

Definicja odpadu niebezpiecznego mówi, iż jest to produkt uboczny działalności bytowej lub gospodarczej człowieka, który jest bezużyteczny, a w którego skład mogą wchodzić substancje stanowiące niebezpieczeństwo dla człowieka i innych organizmów żywych z powodu swoich właściwości fizycznych lub chemicznych. Mogą to być zarówno gazy, jak i ciecze, czy ciała stałe. 

W związku z tym tak ważna jest ich odpowiednia segregacja już u źródeł powstawania i przekazywanie do specjalistycznych zakładów. Podstawowy akt prawny określający sposoby postępowania z odpadami, metody zapobiegania ich powstawaniu, unieszkodliwianie odpadów oraz poruszający kwestie recyklingu to Ustawa o odpadach z 14 grudnia 2012 roku.

Poniższa lista zawiera te z nich, z którymi styczność mamy na co dzień w naszych domach, których wyrzucanie razem z odpadami komunalnymi jest niedozwolone. Należą do nich między innymi:

- zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny /RTV i AGD/,

- resztki farb, lakierów, klejów, żywic, środki do konserwacji i ochrony drewna,

- rozpuszczalniki, środki czyszczące, substancje do wywabiania plam,

- aerozole, pozostałości po domowych środkach do dezynfekcji i dezynsekcji,

- środki ochrony roślin,

- odpady zawierające rtęć, np. świetlówki (uwaga! tradycyjne żarówki nie są odpadem niebezpiecznym), termometry, przełączniki,

- baterie i akumulatory,

- zużyte kartridże i tonery,

- przepracowane oleje,

- przeterminowane lub tylko częściowo wykorzystane leki, bez opakowań handlowych i ulotek.

- ZSEE – zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny

Elektroodpady, czyli Zużyty Sprzęt Elektryczny i Elektroniczny (ZSEE), to zużyte lub zepsute urządzenia, których prawidłowe działanie jest uzależnione od prądu elektrycznego, baterii lub od obecności pól elektromagnetycznych. Wg. ustawy o odpadach, klasyfikowane są one jako odpady niebezpieczne i oznaczone symbolem przekreślonego kosza na śmieci. 

Co zaliczamy do ZSEE?

Elektrośmieci zawierają wiele szkodliwych substancji, zatem zmieszane z innymi odpadami na składowisku czy porzucone na dzikich wysypiskach, niszczejąc uwalniają toksyczne związki do gleby, a następnie do wód i łańcuchów pokarmowych organizmów żywych.

Lista niektórych substancji niebezpiecznych pochodzących z ZSEE, ich źródła oraz wpływ na zdrowie:

rtęć – świetlówki; zaburzenia koordynacji ruchowej, zaburzenia wzroku i słuchu, konwulsje i drgawki, paraliż, wady rozwojowe, poronienia, śmierć.

związki bromu – stosowane w kompu-terach; zaburzenia równowagi we krwi, nudności, zawroty głowy, wymioty, porażenia, śpiączka, problemy neurologiczne.

PCB (polichlorowane bifenyle) – chłodziwo, smary, izolacje; uszkodzenia układu pokarmowego, wątroby i innych narządów wewnętrznych, układu wydzielania wewnętrznego, zaburzenia rozwojowe oraz układu odpornościowego.

azbest – materiał izolacyjny; cienkie włókna azbestu przenikają z wdychanym powietrzem do płuc, wbijając się w ich ścianki powodują powstawanie nowotworów.

Baterie i akumulatory

Zużyte akumulatory oraz baterie należą do odpadów niebezpiecznych, w związku z czym nie mogą trafiać na składowisko odpadów. Ich obecność w mieszaninie odpadów powoduje wprowadzenie do środowiska przyrodniczego niebezpiecznych metali ciężkich. Obecne technologie pozwalają nie tylko na bezpieczną utylizację baterii i akumulatorów, ale też odzysk wielu  substancji wchodzących w ich skład.

Tak jak ZSSE, baterie i akumulatory oznaczone są symbolem przekreślonego pojemnika na śmieci, często wraz z symbolem zawartego w nich metalu ciężkiego (ołów –  Pb, kadm – Cd, rtęć – Hg, nikiel – Ni, lit – Li).

Zużyte baterie i akumulatory można nieodpłatnie przekazać do Punktów Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych oraz w wielu placówkach na terenie miasta. Ponadto możliwe jest ich oddanie w wielu sklepach prowadzących sprzedaż sprzętu elektrycznego i elektronicznego.

Substancje chemiczne

Związki chemiczne, szkodliwe dla organizmów żywych oraz wywierające negatywny wpływ na środowisko  zawarte są w większości odpadów wymienionych na powyższej liście.

W Unii Europejskiej, w tym w Polsce, producenci, importerzy i dalsi użytkownicy, przed wprowadzeniem produktu do obrotu zobowiązani są oznaczyć obecność niebezpiecznych związków chemicznych za pomocą piktogramów. 

Piktogramy symbolizują zarówno zagrożenia dla zdrowia, środowiska, jak i zagrożenia fizyczne. Obecność tego typu oznaczeń na produktach odpadowych zobowiązuje użytkowników do postępowania z nimi w specjalny sposób. Zabronione jest umieszczanie ich razem z innymi odpadami, a jedynie w pojemnikach do tego przeznaczonych. Utylizacja chemicznych odpadów niebezpiecznych prowadzona jest przez specjalistyczne przedsiębiorstwa, w warunkach pozwalających na ich bezpiecznie unieszkodliwienie.

Przeterminowane i niewykorzystane leki

Przeterminowanych oraz nie wykorzystanych leków, niezależnie czy są to antybiotyki, maści czy syrop na kaszel, nie wolno traktować tak samo, jak innych odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Klasyfikowane są jako odpady medyczne, a tym samym odpady niebezpieczne, w związku z czym mogą być deponowane jedynie w specjalnych pojemnikach, umieszczanych przez Komunalny Związek Gmin w aptekach, które zostały wyposażone w specjalne pojemniki służące do zbierania przeterminowanych leków. Wszyscy mogą w takich punktach pozostawić przeterminowane leki, które następnie zostaną odebrane przez wyspecjalizowaną firmę i dostarczone do spalarni.

Zagrożenia wynikające z pozbywania się leków w sposób niewłaściwy, tj. razem z odpadami komunalnymi lub w kanalizacji, jest ogromne. Obecne w nich substancje aktywne biologicznie nie są usuwane na drodze oczyszczania ścieków, natomiast po znalezieniu się na składowisku odpadów, wraz z odciekami, trafiają do wód i gleby. 

Skutki tych działań są widoczne w postaci skażeń, zatruć oraz zmniejszonej skuteczności antybiotyków w związku z nabyciem na nie odporności przez mikroorganizmy, w przypadku pozostałych leków – skutkują zaburzeniem równowagi środowiskowej.

Na opakowaniach leków nie umieszcza się oznaczeń wskazujących na sposób postępo-wania po upłynięciu terminu ważności lub nie wykorzystaniu, a jedynie informację zalecającą postępowanie zgodnie z lokalnym prawem.

Na czym polega utylizacja odpadów niebezpiecznych?

Proces utylizacji odpadów niebezpiecznych poprzedza ich staranna segregacja. Etap ten jest konieczny do podzielenia ich na grupy, które służą różnicowaniu procesów wykorzystywanych w bezpiecznym przetworzeniu. Metody utylizacji odpadów niebezpiecznych to m.in.:

Metoda termiczna, która jest jedną z najprostszych. Polega na spalaniu odpadów w piecu rozgrzanym do temperatury 850 - 1100 stopni Celsjusza. Metoda ta jest jedną z najskuteczniejszych, ponieważ pozwala na utylizację 90% objętości odpadów.

Autoklawowanie - polegające na użyciu sterylizatora parowego. Odpady poddawane są obróbce i neutralizacji w temperaturze 130 - 190 stopni Celsjusza. Proces ten pozwala na unieszkodliwienie odpadów, które mogą być później składowane na zwykłym wysypisku.

Przetwarzanie mikrofalowe - polegające na utylizacji (szczególnie odpadów medycznych) z wykorzystaniem promieniowania mikrofalowego. Proces ten jest najczęściej poprzedzany oczyszczaniem.

Dezynfekcja chemiczna – neutralizacja niebezpiecznych odpadów, najczęściej przy użyciu chloru. Jest to jedna z najbardziej kontrowersyjnych metod utylizacji odpadów niebezpiecznych ze względu na toksyczne oddziaływanie chloru na środowisko.

Więcej o ZSEE oraz zużytych bateriach i akumulatorach z prawnego punktu widzenia, można znaleźć na stronie Głównego Inspektoratu Ochrony środowiska.

Edukacja ekologiczna

To już kolejna odsłona w naszym Projekcie Edukacyjnym „Zdrowe Środowisko”. Tym razem w miłej atmosferze ekologicznie edukowała się młodzież ze starachowickich szkół. 

Dzieci odwiedziły dwie ekologiczne instalacje tj:  

Młodzież z klas 5Di 5Bi Szkoły Podstawowej nr 10 odwiedziła Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów w Krakowie, gdzie zapoznała się z technologią utylizacji odpadów. Wycieczka przebiegła w sposób wzorowy, dlatego też składamy serdeczne podziękowania Pani Dyrektor SP 10 Renacie Sameli oraz wychowawczyniom i opiekunkom: Pani Wioletcie Miller-Stępień, Małgorzacie Nowak, Annie Woźniak-Kwiatkowskiej, Dorocie Dąbrowskiej.

Młodzież z klas 4Ai i 4Bi Szkoły Podstawowej nr 10 odwiedziła natomiast Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami Sp. z o. o. w Promniku, gdzie dowiedziała się jak sortowane są odpady, czego efektem jest odzysk materiałów przeznaczonych do recyclingu oraz paliwo RDF. 

Za sprawną i troskliwą opiekę nad wycieczkowiczami serdeczne podziękowania wyrażamy Pani Dyrektor SP 10 Renacie Sameli, Paniom wychowawczyniom oraz opiekunkom: Magdalenie Iwan i Ewie Podborskiej-Błędzińskiej.

Cieszymy się niezmiernie, iż nasza akcja spotkała się z tak ciepłym przyjęciem przez najmłodszych i zrozumieniem wśród dyrekcji i nauczycieli. Jesteśmy pewni, iż nasz wkład w edukację ekologiczną dzieci i młodzieży przyniesie wymierne korzyści dla naszego środowiska.

Czy wiesz że:

Z 35 butelek PET można wyprodukować 1 bluzę polarową. Wyprodukowanie puszki z przetworzonego metalu to oszczędność 96% energii i zmniejszenie zanieczyszczenia wody o 97% oraz ograniczenie zużycia surowców naturalnych (boksytu). Oddając 60 kg makulatury do ponownego przetworzenia, można uratować przed ścięciem 1 drzewo. Szkło można przetapiać dowolną ilość razy bez pogarszania się jego jakości, dzięki czemu oszczędza się energię. Z 600 puszek aluminiowych można zrobić rower a z 3 puszek aluminiowych można wykonać oprawki do okularów. Osad ściekowy może stać się ważnym składnikiem materiału, z którego powstają cegły. Ze starych ubrań powstają włókna, z których wyrabiane są maty wygłuszające do samochodów.

MATERIAŁ ZOSTAŁ DOFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW WFOŚiGW w KIELCACH

Artykuł sponsorowany